Endomeyriozis endometriyum ismini verdiğimiz rahim iç dokusunun rahim dışında örneğin karın iç zarı,yumurtalık,tüp,barsak ve diğer organlarda bulunma hastalığıdır. Endometriyum her ay gebelik için kendisini hazırlayan ve gebelik olmadığı zaman,yeterli hormon desteği alamadığı zaman mensturasyon yani adet kanaması halinde dökülen özel hücre tabakasına sahip olan bir dokudur.
Normal olarak endometriyum vücutta rahim içerisinde yer alır. Eğer bu hücreler rahim dışında yer almışsa buna “endometriozis”denir. Endometriozis yerleşimi sıklıkla yumurtalıklarda,rekto vajinal fossa yani rahim arkası boşlukta,vajen ile rektum ismini verdiğimiz alt bağırsağın arasında,bağırsağın yüzeyinde,tüplerin üzerinde veya çevresinde,mesanenin üzerinde veya karın zarı yüzeylerinde görülebilir.Hastalığın yaygınlığına göre hastalık 4 evre olarak sınıflandırılailir. Evre 1 ve 2 hafif 3 ve 4 ise orta –ağır endometriozis olarak adlandırılır.
Overde çikolata kisti varlığı hastalığın evresini otomatik olarak evre 4 haline getirir. Endometriozis in vucutta tuttuğu odaklarda da her adet döneminde kanama ve dökülme olur. Bu dökülmenin yarattığı periton irritasyonu ise yaşanan ağrının en büyük nedenidir.
Endometriozis bir kısırlık kolaytırıcı hastalıktır. Pek çok nedenle kısırlığa sebeb olur mesela tüplerde yumurtanın taşınmasından yumurtlamanın bozulmasına,döllenen embriyonun rahim içine yuvalanmasındaki bozukluklara kadar,pek çok etkilerle bebek sahibi olamamayı oluşturabilir. Eğer yumurtalıkta kiste neden olmamışsa endometriozis in kesin tanısı ultrason ile konulamaz çünkü endometriotik implantlar görülemez. Endometriozisin kesin tanısı laparoskopi ile gözle görülerek konulur.
Endometrioziste görülen en sık belirtiler;sancılı adet görme,ağrılı cinsel birleşme, infertilite gibi şikayetlerdir. Neden oluştuğu henüz kesinlik kazanmamıştır bağışıklık sisteminin zayıf olması,geriye adet kanaması ,karın iç zarındaki hücrelerin nedeni belirsiz olarak değişimi gibi çeşitli teorilerin endometriozise neden olabileceği ifade edilmektedir. Eğer endometriozis şikayetlerini kendinizde görüyor iseniz hemen bir doktora başvurmanız hastalığın erken tanısı yoluyla tedavi sağlanarak ilerleyişini durdurabiliriz. Yarattığı yapışıklığın derecesine bağlı olarak bazen ağır seyretmektedir.
Tedavisinde ana kılavuzumuz bebek isteğidir.Eğer bebek isteğimiz yoksa doğum kontrol hapları veya progesteronlar ile hastalık baskılanabilir. Ancak ebek isteği mevcut ise bu durumda tüplerin açık olup olmadığı önce açıklık kazanmalıdır.Ardından eğer kitle çapı 4 cm ve üzerinde ise laporoskopi ile temizlenmesi önerilmektedir.Ancak bu noktadaki en önemli sorunda hastanın yumurta reservinin yeterli olup olmadığının açıklık kazanmasıdır.eğer yeterli yumurta varsa cerrahi yapılmalıdır.Yumurta sayısı yeterli değilse cerrahi yumurtaları dahada azaltacağı için önerilmez.Cerrahi sonrasındaki ilk aylar gebelik şansı hastalığın evresi gerilediği için çok artmıştır.Bu nedenle bebek tedavisi cerrahiyi takiben hemen başlatılmalıdır.
Eğer ana neden ağrılı cinsel ilişki ise de bu durumda cerrahi yapılmalıdır. Nodül çıkarılmalı ve cinsel yaşam sağlanmalıdır.
